Το Παρατηρητήριο Υπαίθρου Κρήτης (ΠΥΚ), είναι το αποτέλεσμα σύμπραξης της Περιφέρειας Κρήτης, του Πολυτεχνείου Κρήτης και του Πλοηγού Εκπαιδευτική-Αναπτυξιακή, η σύσταση του οποίου ανακοινώθηκε την 26η Αυγούστου 2019 στην Περιφέρεια Κρήτης. Το Παρατηρητήριο, διανύει τον πρώτο χρόνο της πιλοτικής εφαρμογής του, με σκοπό να οργανωθεί ως ένα ευέλικτο, διεπιστημονικό εργαλείο, ικανό να καταγράφει και να υποστηρίζει τη σύγχρονη πολυκεντρικότητα της υπαίθρου, προτείνοντάς της έναν νέο αναπτυξιακό ρόλο.

Το Παρατηρητήριο Υπαίθρου Κρήτης, εντός του Ιουνίου 2020, θα ξεκινήσει ένα μεγαλόπνοο σχέδιο με τίτλο “ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ – ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΣΕ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ Ε4“, το οποίο αναλαμβάνει ο επιστημονικά υπεύθυνος του ΠΥΚ Καθηγητής Νίκος Σκουτέλης. Πρόκειται για οριζόντια δράση η οποία θα αναδείξει νέες στρατηγικές για μια νέα ελκυστικότητα της Κρήτης, προσαρμοσμένης στις αξίες και στα νοήματα που εμπεριέχει ο τόπος, η ιστορία του και οι δραστηριότητες των ανθρώπων σε όλο το νησί.